به گزارش گروه اقتصادی قدس آنلاین، «بالاخره پولشویی یک واقعیت در کشور ماست و خیلی‌ها از پولشویی منفعت می‌برند. اگر کدی هم در این باره داشته باشم امکانش را ندارم که علنی کنم؛ ولی کدهای زیادی در مورد میزان پولشویی در کشور وجود دارد.» همین صحبت‌های مبهم جواد ظریف کافی بود که فضای مجازی را پولشویی بردارد. همه کانال‌های خبری چپ و راست شروع کردند به اظهارنظر درباره این ماجرا، از زاویه نگاه خودشان. هشتگ پولشویی هم در اینستاگرام و توییتر در کسری از ثانیه ترند شد. طوری که همین الآن بیش از ۴۷۰۰ پست در این شبکه اجتماعی وجود دارد که از این هشتگ در آن استفاده شده است و چون هیچ کارشناس درست و درمانی در آنجا وجود ندارد که شفاف توضیح بدهد ماجرا چیست، تا دلتان بخواهد صحبت‌های ضد و نقیض و کذب به چشمتان می‌خورد و به جای اینکه داستان را متوجه شوید، به کل گیج و سردرگم می‌شوید. ماجرای ترند شدن هشتگ پولشویی و پولشویی گسترده بهانه‌ای شد که با نگاهی غیراقتصادی برویم سراغ این پدیده و ببینیم که اصلاً پولشویی چیست؟
پولشویی از کجا شروع شد؟
داستان پولشویی مال دیروز و امروز نیست و ریشه‌ای ۴۰۰۰ ساله دارد و ماجرا هم از چین شروع شده است. استرلینگ سیگریو در کتابی که درباره تاریخچه این کشور نوشته، آورده است: چون حاکمان فاسد چینی از اموال ثروتمندان سوء استفاده و به زور تصاحب می‌کردند، آن‌ها هم همیشه دنبال راهی برای به‌در بردن سرمایه‌هایشان از دست پادشاهان می‌گشتند تا درنهایت به این نتیجه رسیدند که بدون اینکه شناسایی شوند آن را از جایی به جای دیگر منتقل کنند. مقصد هم کشورهای دور برای سرمایه‌گذاری بود.
واژه پولشویی را دار و دسته آل کاپون و بقیه مافیای آمریکایی اختراع کردند. در دهه ۱۹۲۰ میلادی این گروه‌ها تا می‌توانستند از طریق رشوه و قمار و فروش موادمخدر و کلی خلاف دیگر پول درمی‌آوردند. پول‌های کلانی که اگر وارد حساب‌هایشان می‌شد، به راحتی قابل شناسایی بود و باید توضیح می‌دادند که آن را از کجا آورده‌اند. از آنجا که معاملاتشان هم با سکه انجام می‌شد، انبار کردنشان هم کار چندان عقلانی‌ای نبود. آن‌ها چاره‌ای نداشتند جز اینکه مراکز تجاری قانونی بخرند و درآمد غیرقانونی خودشان را با مبالغی که قانونی بود، قاطی کنند. برای همین شروع کردند به خرید دستگاه‌های رختشویی سکه‌ای و راه‌اندازی رختشورخانه. به این دلیل که این دستگاه‌ها روزانه درآمد و پول نقد زیادی داشتند و کسی رویشان حساس نمی‌شد. ماجرای واترگیت هم موجب شد که مردم دنیا برای اولین‌بار در روزنامه‌ها چشمشان به واژه جدید پولشویی روشن شود و از آن روز به بعد جای خودش را در دایره واژگان همه باز کند، بدون اینکه درست و حسابی بدانند که اصلاً پولشویی چیست؟
پول‌های کثیف چه‌طور شسته می‌شود؟
برخلاف تصور خیلی‌ها و صحبت‌هایی که در اینستاگرام و توییتر احتمالاً خوانده‌اید، پولشویی فرایند چندان پیچده‌ای نیست. آن‌هایی که پول و ثروت نامشروع دارند، آن را به پول یا ثروتی تبدیل می‌کنند، که در ظاهر از راه‌های قانونی به دست آمده و به این طریق «پول شسته شده» وارد اقتصاد می‌شود و به تنهایی می‌تواند اقتصاد یک کشور را تا مرز سقوط پیش ببرد. راه‌های تبدیل و تمیز کردن پول هم خیلی زیاد است. از سرمایه‌گذاری در بانک و چک کشیدن گرفته تا سرمایه‌گذاری موقت در مؤسسات تولیدی، سهام و بازارهای اوراق بهادار و ایجاد سازمان خیریه قلابی، سرمایه‌گذاری در بازاهای طلا و الماس، شرکت در مزایده‌های اجناس هنری و کالاهای قدیمی (آنتیک) و انتقال پول به کشورهای دارای مقررات بانکی آزاد مانند کشور سوئیس. به طور کلی پولشویی به این دلیل انجام می‌شود که منبع واقعی پول نامشخص باقی بماند.
آیا در ایران قانونی برای پولشویی وجود ندارد؟
مخالفان CFT و FATF غیر از اینکه می‌گفتند پیوستن به این دو معاهده بین‌المللی مبارزه با تروریسم و پولشویی، مسیرهای دور زدن تحریم‌ها را لو می‌دهد، فریاد می‌زدند که خودمان قانون مبارزه با پولشویی داریم و نیازی نیست که از خارجی‌ها کمک بگیریم. حرفشان هم درست بود. ۲ بهمن ۱۳۸۶ مجلس قانون جامعی را برای مبارزه با این پدیده تصویب کرد و به تأیید شورای نگهبان هم رسید. به تبع آن هم شورایی به نام مبارزه با پولشویی با حضور وزیران اقتصاد، اطلاعات، کشور، صنعت و معدن و رئیس بانک مرکزی تشکیل شد تا درباره معاملات مشکوک و کلان تصمیم بگیرند. حالا اینکه چرا دولت‌ها با وجود اینکه قانون نسبتاً خوب پولشویی داریم، باز ادعا می‌کنند که در ایران پولشویی گسترده انجام می‌شود، عجیب است.
راستش را بخواهید هنوز کسی پیدا نشده که آمار رسمی و درست و حسابی بدهد و مشخص کند که در کدام کشورهای دنیا بیشترین پولشویی ممکن انجام می‌شود. هر مؤسسه و سازمانی برای خودش یک آماری اعلام می‌کند و دولت‌ها هم نگاه می‌کنند که کدام آمار به نفعشان است، همان را در بوق و کرنا می‌کنند. FATF لیستی دارد که ایران و چند کشور درحال توسعه دیگر را که به این معاهده نپیوسته‌اند متهم به پولشویی می‌کند اما از طرفی صندوق بین‌المللی پول و یکی دو سازمان نزدیک به آن هم سوئیس، پاناما و هنگ‌کنگ را در ردیف کشورهایی قرار می‌دهند که به خاطر قوانین خاص بانکی‌شان می‌شود در آن کشورها پولشویی کرد.
پولشوها در دام دستگاه قضا
واقعیت پولشویی را نمی‌توان کتمان کرد و این اتفاق در هرکشوری، حتی آن‌هایی که پیچیده‌ترین و دقیق‌ترین سیستم‌های بانکی را دارند، می‌تواند بیفتد. در تاریخ ایران ۵ چهره بیشتر از همه به خاطر پولشویی‌هایشان معروف هستند. فاضل خداداد، عباس تقی‌زاده و شهرام جزایری در دهه ۸۰ پرونده‌شان رو شد. اولی که به اعدام محکوم شد. تقی‌زاده به سه سال حبس و تبعید فرستاده شد و جزایری هم که ۱۶-۱۵ سالی زندانی بود. مه آفرید خسروی و بابک زنجانی هم چهره‌های دهه نودی این ماجرا هستند که هر دو محکوم به اعدام شده‌اند. حکم مه‌آفرید سال ۱۳۹۳ اجرا شد و زنجانی هنوز در انتظار چوبه‌دار است.
■ حاشیه
اظهارات محمدجواد ظریف درباره پولشویی در ایران، در فضای مجازی مثل بمب ترکید. همه کانال‌های خبری در کسری از ثانیه شروع کردند به پست گذاشتن در باره این صحبت‌ها و هشتگ ساختن. حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر، اولین کسی بود که در توییترش به این صحبت‌ها واکنش نشان داد و گفت: آقای ظریف بگوید CFT اصلاً چه ارتباطی به پولشویی دارد؟ لایحه مقابله با پولشویی سال ۸۶ تصویب شده و اگر دولت اجرا نمی‌کند خودتان باید پاسخ دهید. به جای تشویش اذهان عمومی و مصاحبه، چرا اسامی ادعایی را به قوه قضائیه ندادید؟ اگر دادستان ورود نکند، استیضاح دور از انتظار نیست!
کاربرانی هم که حسابی از این صحبت‌های مشکوک و بودار وزیر امور خارجه برانگیخته شده بودند، اینستاگرام را پر کردند از گزارش وال استریت ژورنال که در آن درباره پولشویی درآلمان صحبت شده بود. این کاربران همگی این متن را به انتشار گذاشتند: در آلمان هر سال به اندازه کل نقدینگی کشور ما پولشویی انجام می‌شود. دو سوم بانک‌های کانادا قوانین ضدپولشویی را رعایت نمی‌کنند. کانادا و آلمان عضو FATF هستند! آقای ظریف راه مقابله واقعی با پولشویی، تصویب FATF نیست. قانون داخلی‌اش سال ۸۶ تصویب شده، آن را اجرایی کنید. البته واکنش‌ها فقط به این متن ختم نشد و خیلی‌های دیگر، به سرعت هشتگ استیضاح را به اشتراک گذاشتند و به صورت خیلی جدی خواستار برخورد مجلس با ظریف شدند. هنوز و بعد از گذشت سه چهار روز از صحبت‌های وزیر امور خارجه، یکی از مباحث روز فضای مجازی است.
انتهای پیام/
نظر شما